I. Xi măng phát quang là gì? Vì sao được quan tâm.
Xi măng phát quang (hay còn gọi là xi măng phát sáng hoặc bê tông phát sáng) là một loại vật liệu xây dựng mới tích hợp khả năng hấp thụ ánh sáng ban ngày và tự phát ra ánh sáng vào ban đêm. Cơ chế phát sáng dựa trên hiện tượng phát quang của các hạt vật liệu có khả năng lưu trữ năng lượng ánh sáng (thường là ánh sáng mặt trời hoặc tia UV) và giải phóng dần dưới dạng ánh sáng nhìn thấy khi trời tối.
Về thành phần, xi măng phát sáng sử dụng nền là xi măng Portland thông thường (OPC), kết hợp với cốt liệu mịn, các chất phụ gia polymer và đặc biệt là bột phát quang strontium aluminate – một loại vật liệu có khả năng phát sáng mạnh, không độc hại và bền vững. Một số công thức còn kết hợp thêm titan dioxit hoặc bột thủy tinh để cải thiện khả năng phản xạ và tăng cường hiệu quả phát sáng.
Vì hoạt động hoàn toàn không cần điện, lại có tuổi thọ phát sáng từ 20 đến 100 năm tùy cấp vật liệu, xi măng phát quang được các nước tiên tiến quan tâm như một giải pháp chiếu sáng bền vững, đặc biệt phù hợp với công trình công cộng, đường giao thông, cảnh quan đô thị và kiến trúc thông minh.
Trên thực tế, bê tông phát sáng đã được triển khai trong các dự án như đường đi bộ dạ quang ở Hà Lan, vạch chỉ dẫn an toàn tại Mexico, hay các công viên và lối đi trong resort ở Nhật Bản, Trung Quốc. Những công trình này vừa tăng hiệu quả chiếu sáng ban đêm mà không tốn điện, vừa mang lại điểm nhấn thẩm mỹ hiện đại và thân thiện với môi trường.
II. Những lý do khiến Xi măng phát quang chưa được phổ biến ở Việt Nam?
Mặc dù đã được ứng dụng ở nhiều quốc gia với hiệu quả rõ rệt, xi măng phát quang vẫn gần như vắng bóng trên thị trường Việt Nam. Dưới đây là những nguyên nhân chính khiến loại vật liệu này chưa thể triển khai rộng rãi:
1. Thị trường xi măng nội địa suy yếu
Nhu cầu sử dụng xi măng trong nước đang giảm mạnh do đầu tư công chậm, thị trường bất động sản trầm lắng và lượng tồn kho lớn. Nhiều nhà máy chỉ hoạt động khoảng 50% công suất thiết kế, khiến toàn ngành ưu tiên tiêu thụ sản phẩm cơ bản thay vì đầu tư mở rộng sang các vật liệu mới như xi măng phát sáng.
2. Giá thành sản xuất cao
Một trong những trở ngại lớn là giá xi măng phát quang hiện cao hơn xi măng truyền thống từ 3–5 lần (hoặc hơn). Nguyên nhân đến từ:
- Giá bột phát quang strontium aluminate cao và chủ yếu phải nhập khẩu
- Công nghệ sản xuất yêu cầu kiểm soát kỹ vi cấu trúc vật liệu
- Phụ gia polymer, nhựa hoặc bột thủy tinh nâng chi phí đầu vào
- Trong bối cảnh chi phí xây dựng cần tối ưu, mức giá này khó cạnh tranh với bê tông thường.
3. Công nghệ xây dựng truyền thống vẫn chiếm ưu thế
Các công trình hạ tầng lớn tại Việt Nam như đường cao tốc, cầu vượt, vỉa hè… vẫn chủ yếu sử dụng bê tông nhựa (asphalt) hoặc bê tông cốt thép truyền thống. Vật liệu mới như bê tông phát sáng chưa có tiêu chuẩn kỹ thuật riêng, cũng chưa được đưa vào thiết kế mẫu, nên khó được ưu tiên lựa chọn.
4. Chi phí sản xuất trong nước tăng cao
Các yếu tố như giá than, giá điện, chi phí vận hành nhà máy và thiếu ổn định nguồn nguyên liệu cũng là trở ngại lớn. Ngành xi măng Việt Nam đang chịu áp lực cạnh tranh lớn, nên khó có điều kiện để đầu tư phát triển các dòng sản phẩm cao cấp như xi măng phát quang nếu không có cầu thị trường rõ ràng.
Tóm lại, dù ứng dụng xi măng phát quang mang lại nhiều giá trị, nhưng các rào cản về chi phí, công nghệ, chính sách và thị trường đang khiến vật liệu này chưa thể bước vào giai đoạn thương mại hóa tại Việt Nam.
III. Triển vọng ứng dụng Xi măng phát quang tại Việt Nam.
Dù còn nhiều rào cản, xi măng phát quang vẫn được đánh giá là vật liệu có tiềm năng ứng dụng rất lớn trong tương lai gần – nhất là khi xu hướng xây dựng bền vững, tiết kiệm năng lượng và phát triển đô thị thông minh ngày càng được thúc đẩy tại Việt Nam.
1. Phù hợp với công trình cảnh quan, resort, đô thị mới
Thay vì triển khai đại trà, bê tông phát sáng có thể được ưu tiên trong các hạng mục mang tính điểm nhấn như:
- Đường dạo nội khu resort, công viên, khu dân cư cao cấp
- Lối đi sân vườn biệt thự, khu du lịch sinh thái
- Chỉ dẫn thoát hiểm không dùng điện ở bãi đỗ xe, tầng hầm
- Mặt tiền công trình hiện đại, trung tâm thương mại, bảo tàng, khu sáng tạo
Những vị trí này không yêu cầu khối lượng lớn nhưng lại đòi hỏi tính thẩm mỹ, hiệu ứng ánh sáng và độ bền – hoàn toàn phù hợp với đặc tính của xi măng phát sáng.
2. Có thể giảm giá thành nếu chủ động sản xuất
Khi thị trường có nhu cầu rõ ràng và sản lượng đủ lớn, việc nội địa hóa nguyên liệu phát quang (thay vì nhập khẩu strontium aluminate) sẽ giúp giảm đáng kể giá thành. Một số viện nghiên cứu và doanh nghiệp trong nước đã thử nghiệm phối trộn thành công với phụ gia polymer nội, hứa hẹn rút ngắn khoảng cách chi phí với xi măng thường.
3. Cơ hội từ chính sách phát triển vật liệu xanh, tiết kiệm năng lượng
Nếu được đưa vào danh mục vật liệu xây dựng thân thiện môi trường hoặc có cơ chế hỗ trợ thí điểm tại các đô thị lớn như TP.HCM, Đà Nẵng, Hà Nội, xi măng phát quang hoàn toàn có thể được thử nghiệm trong các dự án công cộng hoặc xã hội hóa hạ tầng chiếu sáng.
Bên cạnh đó, việc giảm phụ thuộc vào điện chiếu sáng sẽ giúp các khu đô thị mới chủ động hơn trong vấn đề năng lượng, góp phần thực hiện mục tiêu giảm phát thải carbon.
Tóm lại, dù chưa thể phổ biến ngay, ứng dụng xi măng phát quang tại Việt Nam là hoàn toàn khả thi nếu có chiến lược phù hợp, kết hợp giữa nghiên cứu – chính sách – nhu cầu thị trường. Đây là hướng đi dài hạn nhưng đáng đầu tư, đặc biệt trong giai đoạn ngành xây dựng đang tìm kiếm giải pháp vật liệu mới bền vững hơn.
Xi măng phát quang là một vật liệu mới với tiềm năng lớn: tiết kiệm năng lượng, thẩm mỹ cao, bền vững với thời tiết và môi trường. Tuy nhiên, tại Việt Nam, rào cản về chi phí, công nghệ, chính sách hỗ trợ và tâm lý thị trường vẫn khiến vật liệu này chưa thể được ứng dụng rộng rãi.
Tuy nhiên, khi thị trường phục hồi, nhu cầu chiếu sáng không dùng điện tăng lên, và các chính sách thúc đẩy vật liệu xanh được triển khai mạnh mẽ, bê tông phát sáng hoàn toàn có thể trở thành một trong những giải pháp vật liệu dẫn đầu cho đô thị thông minh và kiến trúc bền vững trong tương lai gần.
Nếu có thắc mắc hoặc góp ý, bạn có thể liên hệ với Slight Module qua:
- Văn phòng tư vấn khách hàng:
Miền Bắc: 26 Liễu Giai, Quận Ba Đình, Hà Nội.
Miền Trung: 919 Nguyễn Lương Bằng, Hoà Hiệp Nam, Liên Chiểu, Đà Nẵng.
Miền Nam: 27 Lê Đức Thọ, Quận Gò Vấp,Tp Hồ Chí Minh.
- Hotline:
Miền Bắc: 0901 986 278
Miền Trung: 0931 128 428
Miền Nam : 0932 411 006
- Gmail: slightmodule@gmail.com
- Website: https://slightlapghep.vn/ & https://slightmodule.com.vn/
-9057.jpg){kind=logo}
